Στον αιώνα που πέρασε, η ήδη έντονα επηρεασμένη από τον άνθρωπο ελληνική φύση, υποβαθμίστηκε στο όνομα μιας ανάπτυξης που πραγματοποιήθηκε με λανθασμένο τρόπο. Αποτέλεσμα είναι η αναμενόμενη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων να είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί ως φαινομενική, κάτι που αντιλαμβάνονται ακόμα περισσότερο οι εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων που ασχολούνται με το κυνήγι, το ψάρεμα, τη συλλογή αγρίων φυτών, την ορειβασία κλπ.. Δραστηριότητες δηλαδή, άμεσα εξαρτώμενες από το φυσικό περιβάλλον.
Συγκεκριμένα στην Ελλάδα η άγρια πανίδα δέχτηκαν και δέχονται πλήγματα από:
– την αποξήρανση του 62.3% των λιμνών και τη συνεχή υποβάθμιση ακόμα και σήμερα των υγροτόπων
– την ελλειπή διαχείριση και καταπάτηση των δασών
– την εντατικοποίηση της γεωργίας στις πεδινές περιοχές και εγκατάλειψή της στις νησιωτικές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές
– την έλλειψη διαχείρισης της βόσκησης
– την κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων και την επέκταση των οικισμών.
Τα πλήγματα αυτά αναφέρονται περιληπτικά, μπορούν όμως να αναλυθούν σε πολλές επιμέρους αλλοιώσεις των οικοσυστημάτων που επηρεάζουν άμεσα, αλλά κυρίως έμμεσα τους πληθυσμούς της άγριας πανίδας. Η δράση τους είναι δυνατόν να εξελίσσεται με βραδύ ρυθμό ώστε αντίστοιχα και η ελάττωση των πληθυσμών να γίνεται σταδιακά. Ακόμα, μπορεί από μία περιοχή να εξαφανιστεί τελείως ένα είδος χωρίς να βρεθεί ούτε ένα νεκρό άτομο. Αποτέλεσμα αυτών, είναι οι επιπτώσεις τους να μην γίνονται αντιληπτές στο ευρύ κοινό οπότε τις περισσότερές φορές να μην υπάρχουν καν αντιδράσεις.
Τα παραπάνω αποτελούν αντικείμενο των επιστημόνων που ασχολούνται με την άγρια πανίδα, οι οποίοι θα πρέπει να είναι ικανοί να κατανοούν τη σχέση που υπάρχει μεταξύ του ενδιαιτήματος και του πληθυσμού των ειδών, να αναγνωρίζουν τους παράγοντες που μεταβάλλουν το ενδιαίτημα και στη συνέχεια να επιλέγουν τις κατάλληλες τεχνικές ώστε να διατηρείται η ποιότητα του ενδιαιτήματος για το είδος.
Οι τεχνικές αυτές περιλαμβάνονται στον όρο βελτίωση ενδιαιτημάτων και είναι η διαδικασία της διάγνωσης του προβλήματος και στη συνέχεια πραγματοποίησης συγκεκριμένης επέμβασης ώστε να διορθωθεί το σημείο εκείνο όπου το οικοσύστημα αδυνατεί να στηρίξει στα επιθυμητά επίπεδα τον πληθυσμό κάποιου είδους. Συνήθως η βελτίωση ενδιαιτημάτων δεν γίνεται με απαγόρευση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αλλά με σωστή διευθέτηση τους ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις στην πανίδα. Και αυτό, διότι συχνά δεν είναι η πραγματοποίηση μιας δραστηριότητας του ανθρώπου τόσο σημαντική όσο ο τρόπος με τον οποίο γίνεται. Για παράδειγμα είναι υποχρεωτικό πλέον από τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη συγκομιδή των τριφυλλιών ή την κατεργασία του εδάφους, το τρακτέρ να ξεκινά από το μέσο του αγρού και με κατάλληλη πορεία να εξελίσσεται προς τις άκρες, έτσι διευκολύνεται η διαφυγή των διαφόρων ειδών της πανίδας.
Η βελτίωση ενδιαιτημάτων όμως, εκτός από την διευθέτηση των δραστηριοτήτων του ανθρώπου επεμβαίνει και στο σύνολο των πόρων ή των χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα έχει βρεθεί, ότι η επιτυχία της αναπαραγωγής είναι δυνατόν να αυξηθεί με τεχνικές ώστε τα ζώα να καταναλώνουν περισσότερο θρεπτική τροφή, επίσης η θνησιμότητα (λόγω των αρπάγων ή ασθενειών) μπορεί να ελαττωθεί σε περιοχές όπου θα αυξηθεί η χωροκατανομή της τροφής, του νερού ή της κάλυψης.
Στην Ελλάδα τα πρώτα έργα βελτίωσης ενδιαιτημάτων για την πανίδα πραγματοποιήθηκαν από τη Δασική Υπηρεσία τη δεκαετία του 1970 στην Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή του Κόζιακα στο Ν. Τρικάλων. Το 1980 η Διεύθυνση Αισθητικών Δρυμών και Θήρας του Υπουργείου Γεωργίας προέτρεπε με έγραφα προς τις κυνηγετικές οργανώσεις της χώρας να πραγματοποιήσουν έργα βελτίωσης των ενδιαιτημάτων των θηραμάτων. Η εφαρμογή του μέτρου σε μεγαλύτερη έκταση ξεκίνησε το 1996 με την εφαρμογή του «Προγράμματος Βελτίωσης Βιοτόπων» της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας & Θράκης. Τα έργα βελτίωσης ενδιαιτημάτων ενισχύθηκαν και διευρύνθηκαν σε πανελλήνιο επίπεδο το 2005 με σχετικό πρόγραμμα από την Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδας. Έργα βελτίωσης ενδιαιτημάτων πραγματοποιούν και άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα για απειλούμενα είδη θηλαστικών και πτηνών.
Σκοπιμότητα των έργων βελτίωσης ενδιαιτημάτων δεν είναι μόνο η αύξηση των ειδών της πανίδας, αλλά και η ευαισθητοποίηση των κυνηγών, αγροτών και άλλων χρηστών στην προστασία του περιβάλλοντος. Ωστόσο σε σχετική έρευνα βρέθηκε πως σε πολλά έργα βελτίωσης ενδιαιτημάτων στην Ελλάδα καταγράφονται ζημιές και κλοπές με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος.
Οδηγίες για τη βελτίωση ενδιαιτημάτων όπως εφαρμόζεται στους Νομούς Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής